We schrijven dinsdag 15 november. Eindelijk is het zo ver, we zijn met 8 000 000 000 mensen. Is het een feestdagje of eerder een intriest moment van herdenking? Is le déluge nakend?
Onvoorstelbaar (te)veel?
De dag dat ik geboren werd waren we met minder dan de helft van nu. Het getal varieert van site tot site, maar schommelt rond de 3,5 miljard. Deze, niet meer zo up to date, site geeft enkele opmerkelijke data over jouw leven. Vooral de levensverwachting is er toch eentje die een beetje manifest klinkt.
Het legoventje, metafoor van mijn queeste, staat me toe het onvoorstelbare een klein beetje voor te stellen. Zet 8 miljard poppetjes achter elkaar en je hebt een line-up die 2 keer rond de aarde gaat! Alleen al het aantal legoventjes bij mekaar krijgen zal onmogelijk zijn. Volgens cijfers van Lego zelf, zijn er minder hoofdjes dan mensen in omloop. Dat terzijde. Maar dat gegeven is de aanzet om in het nieuwe leerplan aardrijkskunde het wervelende verhaal te vertellen van ons mensdom dat hier op aarde een nieuw tijdperk creëerde; het Antropoceen.
Dilbeek als maatstaf
Net omdat beelden en beeldspraak veel goed maar evenzeer veel kwaad kunnen doen, las ik met plezier het boek van Kris Peeters, dat het belang ervan aangaf. In “de file voorbij” legt hij haarfijn uit waarom beeldspraak zowel verhelderend, maar tevens ook verwarrend kan zijn. Beeldspraak in je lesstijl kan helpen dingen te bevatten, net omdat het zo heerlijk helder kan zijn. Een legoventjesrij van 80 000 km is er zo eentje. Maar… wat als Australië Dilbeek zou zijn?
Puur rekenkundig kan je Australië en Nieuw Zeeland, ingericht zoals de gemeente Dilbeek, beschouwen als de woonplaats voor de gehele wereldbevolking! Deze zomer reed ik er eens rond, in Dilbeek hé! Het dorp heeft haast alles wat een leefbare wereld zou kunnen hebben. Landbouwgebieden, sportvelden, parken, brouwerijen, scholen etc. Ja er ontbreekt wel een universiteit of vliegveld. Maar als we kijken naar hoe het megalomane ‘The Line-Neom’ het ook zonder doet, is dat alvast geen issue (meer). De rest van de wereld is dan mensloos. Wat een weelde en luxe, niet? Azië als grondstofleverancier, Europa als een megabokrijk of ClubMed destination. Afrika als landbouwgebied, dankzij de door Musk verzamelde kennis en gans het continent Amerika als 1 wildlife reservaat. Het is totààl utopisch, maar geeft aan dat er eigenlijk géén overbevolking is.
We zijn met teveel die te veel willen
Als klein ukkie herinner ik me nog levendig het ijssalon in Beringen. Samen met m’n tante ging ik er maar al te graag een grote coupe roomijs. Daar stelde ik vast dat in het menu een briefje kleefde met de boodschap: “Coupe Aardbei enkel in het seizoen.” Buiten dat aardbeiseizoen werd jouw ijs overgoten met een coulies van aardbeien. Het verhaal van seizoenfruit versus de druk van onze mensenmenigte, de AAOO‘ers, duidde ik al in verstervingske. Ook het woord pagadder en de cacaoboot passeerden de revue. Het geeft aan dat de mensheid al lang worstelt met z’n verlangens om alles wat de aarde eigenlijk altijd te willen en zeker overal, liefst nog onmiddellijk. Het was één van de neveneffecten van het vastlopen van die ene containercargo in ’s werelds meest bevaren engte.
Het ongeduld en de mogelijks verworven luxe van ons deeltje van de wereld zijn een aanzet naar een ontkrachting van de supermarkt Aarde. Op een openlandbouwdag zag ik de gigantische vooruitgang om aardbeien bijna het hele jaar door te kunnen kweken. Welke kwezel houdt zich nog aan de regel om mosselen te eten tijdens de maanden met de letter r in de naam? Dat doorgeslagen beschikbaar stellen van voedsel op haast any time any place is één van de systeemontwrichtingen. Net omdat aardolie zo’n accelerator is voor groei en overconsumptie is het één van de drivers van een klimaatontwrichting. En ja de ontkenners beginnen nu al te briesen. Ik kan er niet aan doen, het is een objectieve vaststelling.
Aardrijkskunde, het vak der klimaten
Onder dat gesternte van ‘ja versus neen’ werd dan ook nog eens ons vak, het kompas in deze mist van fake news, gediminueerd tot een klimaatvakje. Dit alles door toedoen van een journalist, maar daar las u al eerder op deze blog.
Een ander gebruik van beeldende spraak, lees grapjes, is het koolstofcyclus verhaal. Op een simplistische manier koppel ik er de uitdrijving uit het aards paradijs aan. Het ziet er ongeveer zo uit:
Tijdens het tekenen van een boom, peil ik naar de kennis van fotosynthese. Er gaat CO2 in en komt O2 uit. Waar is die C naar toe? Intussen teken ik een appel en noteer het atoommodel van fructose. Deze kennis hebben ze dankzij natuurwetenschappen/biologie. Dan wordt Adam naast de boom geschetst. Hij neemt; is het door toedoen van de slang of Eva, een beet van deze appel. C en O2 gaan erin en C02 komt er uit; verbranding of vertering. Het bijbels verhaal stelt nu net dat ze alles al hadden en enkel van de appel moesten blijven. Net het vergrijpen aan de appel leidde tot het verbannen uit het aards paradijs.
Staat de appel nu symbool voor het ongebreideld gebruik van walviskadavers, plankton en planten miljoenen jaren geleden?
Het doet me ook denken aan het profetisch liedje van Urbanus – het lichtgevende doosje. Luister maar eens wat Adam allemaal kon eens hij dat doosje ( van Pandora ) opende. Dit alles is maar 1 aspect van de opdracht die wij, aardrijkskundigen, toegewezen kregen. Wie het leerplan las weet dat we véél meer te duiden hebben. Waarom dan maar 1 uurtje in de week? Schabouwelijk, maar dat vertoog voer ik vandaag op de dag van 8 miljard niet!
Après moi, le déluge!
Terug naar de essentie van deze dag. Komt er na ons nu enkel maar rampspoed, oorlog en miserie? Het lijkt er sterk op. Grondstoffen worden door China gemonopoliseerd, Rusland leidt aan hersteldrang, vergeet niet wat de waarde van Oekraïne destijds voor de Russen was: grondstoffen én graan. Lula beweert het regenwoud dan toch maar te redden en komt nu ook ineens Indonesië op het ‘strijd’toneel voor meer geopolitieke invloed. Indonesië is na Brazilië het meest toxisch voor het behoud van het natuurlijke regenwoud. Het lijkt maar niet op te houden.
Steeds meer jongeren stellen zich alsmaar luider de vraag of voortplanten wel nog zo verstandig is. Sommige landen; Japan op kop, zien al een neerwaartse tendens. Dus migraties zouden wel nuttig kunnen zijn als ze in het juiste klimaat kan gebeuren. China schafte, voorlopig tevergeefs, de politiek van 1 kind per gezin af. Maar het concept broer of zus is daar na 2 generaties haast verdwenen. De kleine keizers van China gaan nog van zich laten horen! Als die allemaal willen en wensen wat hun hartje begeert én het land de meeste grondstoffen bezit én monopoliseert, dan is het hoogtijd dat wij hier in het arme fortje Europa eens dringend onze economie gaan heruitvinden! Onze honger naar chips geeft een immense druk op het produceren van die andere chips kan je enkel doorgronden als je kennis en inzicht van hebt van het aardse, economische en sociale klimaat. Aardrijkskunde is het vak dér klimaten, zeker als je de huidige eindtermen er op naleest, zelfs in de afgezwakte vorm.
“Het ieder voor zich” kreeg al de belichaming via Trump die “America First” als uberslogan voerde. Daarnaast was het in de ratrace voor een coronavaccin dat het eerst oompje en dan oompjes kinderen ging worden. En als we na het accidenteel vastlopen van de eerder al vermelde Ever Given nog niet geleerd zijn, tja. Dan zijn ook de waarschuwingen over de mogelijke drijfveren van COSCO in onze havens boter aan de galg. Dan worden we écht wel het Bokrijk van de wereld. Le déluge vertaalt zich dan naar het terugkeren naar die tijden waarvan onze grootouders zegden dat het een betere tijd was. “On verras”, zei de blinde. Het doet mij alvast huiveren.
15 november, start van mijn queeste
In een klimaat van kopplakkers, soepgooiers en ander fraais is het klimaat om over het klimaat te praten compleet oververhit geraakt. Onder dat gesternte van hevige ontkenners en even vurig wanhopigen, is het meer dan nodig objectief én correct te blijven. De uitdaging is om het onbegrijpelijke uit te leggen. Een duidelijke roadmap uit te tekenen, waarin het riedeltje van “we zijn met teveel” er eentje van de jaren 60 zou zijn. Ook ik las de brief van Alexander De Croo en kan me er wel in vinden. Maar het blijft alsmaar bij woorden, lijkt het wel.
Daarom grijp ik deze dag aan om voor mezelf een kentering, een ommekeer te nemen. Naast een fysieke tocht, een race tegen de mensenklok, ga ik vooral datgene wat hierboven geduid werd gestructureerd neerpennen. Terug naar pen en papier, letterlijk dan nog wel.
Die fysieke tocht is een rit van 90 000 km, een schier onmogelijke race tegen de mensheid om als eerst en hopelijk als enige de 9 miljard te bereiken, want ja mijn hamvraag blijft #devraagvan9miljard. Om één of andere reden zie ik dat niet zitten. Net omdat de huidige 8 miljard té veel willen. Dus ja we zijn met teveel op deze aarde ( die te veel willen )
Ben ik uitgeteld, lees verteld.
Hemeltje, heeft u het uitgehouden tot hier? Welnu, ik beloon uw leeslust met enkele opmerkelijke doelen die ik als mijlpalen beschouw.
Sinds ik, totaal onverwacht, een blitzbezoek van wijlen Georges Tibau kreeg, wist ik het zeker. De eigen()wijsheid om eigengereid dit unieke vak te onderwijzen, aangereikt door mijn leraar aardrijkskunde, werd opgemerkt. Zo mocht ik voor mijn collega’s een 4 D excursie maken in Burgers’ Zoo.
Spaceman aka Aang on stage is nu een volgende goal. Een praatprogramma ontsieren met een blauw cijfertje is te banaal en ‘al eens gedaan. Ooit zag ik mezelf in de congreszaal van eerder vernoemde zoo op z’n Jacques Cousteau’s het belang van meer(dere) uren aardrijkskunde per uur verdedigen. Het beeld bij van Leonardo in de film “Before the Flood” die meer dan bevlogen voor de UN het belang van klimaatactie ten berde bracht is zo’n ander beeld en goal. Het eindpunt van mijn odyssee zijn? Een ontmoeting met de man die het meer verstandig vindt Mars te koloniseren in zijn geheim project X! Meer down to earth is the mainstage van de Love.Tomorrow conferentie een gigantische stap voorwaarts in mijn zoektocht naar het schier onvindbare.
Intussen ga ik aan de slag het reisverslag in boekvorm neer te schrijven. Letterlijk mijn lestestament en ook een geschenk voor diegene die mij het meest dierbaar zijn! Ik zal me dan wel moeten haasten en het in 2 jaar klaar hebben. Een roadmap naar een duurzame toekomst en waarom we deze echt nodig hebben. Goh, en dat alles dankzij… aardrijkskunde, het vak dat van alle klimaten thuis is. En ja het mantra dat mij energie én kracht geeft:
AIA AIA
Ontcijfer het en draag m’n appreciatie weg.
Bon ik vat mijn tocht aan, heb nog héél wat te lezen, heb nog héél wat te verwerken. Al mijn opgeslagen verhalen op LinkedIn, Facebook en de illustrerende reels en verhalen op Instagram moeten nu in m’n vierluik verwerkt worden. Dus even een digipauze én detox gaan nodig zijn. Terug naar het lekker ouderwets lesgeven.
disclaimer for MSM:
Is het omdat ik kop- noch handenplakker ben, dat dit intrigerend verhaal, op entertainende wijze niet aan een tafel van 4 zou kunnen komen? In een Ideale wereld, zou Aang, op de Afspraak zijn om Terzake te komen. Maar 15 nov, dat is te kort (de 7de ) dag meer zeker? 😉
Tot in den draai
uw aardrijkskundige
Ik schreef in verband al eens
En de lijst om bij te lezen is lang, héél lang. Enkele kapstokjes
fotocredit: Image by Sascha Händle from Pixabay
Marc groet 
Goed zo collega Marc, nog steeds even gedreven, en terecht! Ik heb spijt dat in mijn leraartijd (voor 2012) de klimaatcatastrofe nog niet zo zichtbaar was en er daardoor minder aandacht aan besteedde.
LikeGeliked door 1 persoon