De zomer van 2021 zal voor altijd gelinkt worden aan de ‘waterbom’ die het oosten van ons land trof. Op 2 dagen tijd werden heel de Oostkantons en de oevers van de Maas herschapen in een oorlogsgebied.

Ik onthou me voorlopig van de discussie of dit nu wel of niet een gevolg van de opwarmende aarde is. Evenmin spreek ik in dit tekstje over #klimaatverandering of #klimaatverstoring. Wel wil ik 1 aspect van #klimaatadaptatie eens met jullie bekijken.

Monsin, een ‘gelukkig’ kaduuk Waals bouwwerkje

Ineens waren alle Limburgse ogen gericht op de “barrage de Monsin”. Een stuw op de Maas, die zelfs energie produceert. De renovatiewerken ( link ) moesten al lang klaar zijn, maar slechts 2 deuren werken. Marino Keulen gebruikte het beladen woord “tsunami” om aan te geven hoe bang de 5 Maasgemeenten waren voor een breuk in dit bouwwerk.

In de link achter het woord tsunami verwijst Luc Moons in 1 zin naar de functie van de barrage. Het regelt het niveau van het Albertkanaal. Net dat was een vraag, en daarom ook deze tekst.

Kon het Albertkanaal geen aderlating zijn voor de druk op Luik?

In 2005 stond West-Vlaanderen blank en schoof deze waterbel via de Leie naar Gent en Antwerpen toe. Samen met een ongunstig springtij kon Antwerpen het water wel eens over hun waterkering zien stromen. Men besloot, na lang bakkeleien met Nederland, het kanaal Gent-Terneuzen te gebruiken om overtollig water versneld naar de Schelde te loodsen.

Blijkt nu dat het water in Genk over de sluisdeuren stroomde! Waarom zette men dan de kolken niet open? Ik nam een schermafdruk van de waterstand in Grobbendonk op dat moment. Daar was zelfs een daling waar te nemen? Hoeveel water kan je bufferen over een lengte van 100 km, gemiddeld 150 meter als je met 50 cm niveauverschil kan spelen. Ik hou er voor het gemak het kanaal Schoten-Dessel en het Netekanaal er uit. Het kon een beetje het leed en vooral de evacuatiegolf temperen. Het zou voor Eupen, Verviers, Pepinster, Durbuy en andere dorpen natuurlijk geen zoden aan de dijk hebben gebracht. Een pro-actief doen zakken van de Maas is (nog) niet aan de orde.

Klimaatadaptatie

Een nieuwe term dook in de uitzending van Terzake; 16 juli 2021 op. Het zich aanpassen aan de veranderende klimaatomstandigheden. Want ja, een globaal warmere atmosfeer kan inderdaad meer water bevatten en het verschil tussen droge en natte momenten vergroten. Hoosbuien ipv malse regen, verdorring ipv groeiperiode…

Welnu, via Vlakwa, ijverde ik voor een beter sluisbeheer. Ik weet dat ik via het onvolprezen twitter al heel wat bagger over me heen kreeg in de trend van: “Daar heb je het schoolmeesterke, het betweterke, weer!” Maar net omdat ik weet hoe zo’n semi-openbare instellingen werken dat ik de vraag eenvoudigweg hardop stel. Net zoals destijds op Eandis mijn idee van de slimme middenspanning bij de ingenieurs op bijval kon rekenen, maar hun, politiek aangestuurde, chef-porions ( mijnwerkersterm ) het plan de grond in boorden.

Out-of-the-box denken zou een eindterm moeten zijn. Op staatsgestuurde instanties is het nog al te vaak een de collega’s 1.0 mentaliteit die er de regie uitmaakt.

Zo zou het ook wel eens op de bureaus van onze waterwegen kunnen zijn he. Maar kon er nu mis mee zijn om alle kolken van de sassen op het kanaal werden geopend? Zelfs het Netekanaal kon als waterbuffer gebruikt worden. Ons waterwegenstelsel kan als een watervat gebruikt worden. Gaat dit in de toekomst gebeuren?

Ik weet dat het stuk tussen Grobbendonk en Olen zo lek is als een zeef. Zie jij het trouwens het ‘pompje?’ Maar als dit soort van waterbommen, volgens Frank De Boosere, vaker zou voorkomen is het dan niet tijd om deze adaptatie in een draaiboek te steken?

Stel je es voor dat wij, Vlamingen, de voetjes van die van Luik zouden drooghouden!

Tweet

Ps : Wim Naert meldde in het VTM journaal dat een breuk van deze dam zou leiden tot een overspoeling van de dijken in Luik. Welnu beste Wim, deze stuw ligt benedenstrooms van Luik. Dus eigenlijk mogen we blij zijn dat Wallonië de deuren niet kon gebruiken om hun vurige stad te vrijwaren van een overstroming door… Limburg onder water te zetten! Moesten die van Voeren het geweten hebben..

In ieder geval kom ik later, in het schooljaar 2021-22 er nog op terug. Wij aardrijkskundigen kregen immers de verpletterende verantwoordelijkheid om in één schabouwelijk uurtje dit complex gegeven “even” te duiden.

NB: Geopolitiek op z’n smalst: Nederland-Duitsland

Op het moment van het finaliseren van dit bericht, hoorde ik op de radio hoe ook in de grensstreek rond de Ruhr de gemoederen verhit geraken. De Duitse burgemeester M. Mauer beschuldigt de Nederlanders van het sluiten van sluizen op de Roer waardoor zijn dorp overstroomde. Lees hier meer.