Staatscontrole is Giftig

Ik verslikte me in m’n verse koffie.

Niet omdat die te heet was, maar omdat India doodleuk overweegt om alle burgers gps-tracking te verplichten. Elke stap, elke bocht, elke misgelopen afslag: realtime gelogd omdat de staat dat “handig” vindt. Wanneer een overheid beweert dat permanente tracking voor jouw veiligheid is, dan weet je: het gaat niet over veiligheid, het gaat over macht. En macht heeft honger.

Half proestend, half vloekend dacht ik terug aan dat kleine experiment dat ik samen met mijn leerlingen plan: een eigen internetje bouwen vanaf nul. Een miniweb waar we zelf de touwtjes in handen hebben. Niet omdat we hip willen doen, maar omdat de grote spelers stilaan bewijzen dat ze niet te vertrouwen zijn. Drie jaar geleden lachte iedereen: “Een eigen internet? Dat is toch onmogelijk.”

Instanties als ThreeFold.io tonen nochtans dat het helemaal niet onmogelijk is. Nextcloud bewijst al jaren dat je geen Silicon Valley-gigant nodig hebt om je eigen data te beheren. De puzzelstukken liggen er. Wij moeten ze gewoon leggen. In Nederland schakelen steeds meer scholen over op deze 3de speler van cloudservices via surf.nl. De technische oplossing is er. Het is de politieke wil die ontbreekt.

De Grote Paradox: Overheid vs. Big Tech

En in die context komt India nu op de proppen met verplichte gps-tracking. Apple en Google zeggen dat ze niet meewerken, maar eerlijk: laten we even het cynisme opzij zetten. Dezezelfde bedrijven verkopen onze gegevens al op industriële schaal. Ze verzetten zich nu alleen omdat ze schrik hebben dat overheden hun monopoliepositie inpikken.

Geen van beiden, overheid noch Big Tech, heeft echt belang bij onze digitale autonomie.

We staan voor een duivels dilemma: of we worden gecontroleerd door een onverzadigbare staat, of we worden leeggezogen door een handvol multinationals. Is er echt geen derde weg?

Europa: De Dame Die Blind Om Zich Heen Slaat

Europa ondertussen?

Europa hangt ergens tussen twee stoelen. Te principieel om Big Tech vrij spel te geven, te afhankelijk om écht onafhankelijkheid te claimen. We hebben te weinig ruimte voor datacenters, te weinig energie om ze te laten draaien, en tegelijk een batterij aan regels die innovatie eerder vertraagt dan versnelt. Dat klinkt als een recept voor digitale kolonisatie. Niet door China deze keer, maar door Amazon, Microsoft en Google.

Per monsterboete waarbij de EU zich op de borst klopt, graaft ze de put waarin ze later gedumpt gaat worden dieper en dieper! Het is één van de tactieken in de hybride wereldoorlog waarin de 28-koppige dame Europa blind en onmachtig om zich heen slaat. Chatcontrol en de digitale munt zijn geen tekenen van visionaire macht, maar van onmacht om de macht naar zich toe te trekken. Ze jagen op de burger, terwijl de digitale soevereiniteit als zand door de vingers glipt.

De Ironie Van De Microsoft-Migratie

Ironisch detail uit eigen leven: onze hele scholengemeenschap werd “gezellig verplicht” om te migreren van Google naar Microsoft. Niet omdat we dat wilden, wel omdat het moest. En nu – nauwelijks bekomen van die stap, gooit Microsoft zijn 365-licenties in 2026 flink omhoog. Je zou bijna applaudisseren voor de timing, als het niet zo triest was.

Dit is geen incident. Dit is de perfecte illustratie van wat er gebeurt wanneer je je lot in handen legt van een externe monopolist: de ketting wordt aangetrokken, en de prijs volgt.

De Bel Moet Aangebonden Worden

Het is dezelfde energie als destijds bij Eandis: achter gesloten deuren beslissen wat zogezegd het beste voor ons is, en dan versteld staan wanneer burgers en leraren (hoi!) op de rem gaan staan. Ik heb toen luid geroepen tegen de verkoop van ons energienet aan China State Grid. Niet omdat ik koppig ben, wel omdat het dom was.

Nu zie ik exact dezelfde dynamiek terugkeren, maar dan digitaal.

Digitalisering mag geen synoniem zijn voor verarming, controle en afhankelijkheid.

Daarom ben ik uiterst trots dat mijn leerlingen binnenkort hun eigen internet gaan bouwen. Niet als een gimmick of als STEM-hype, maar als een maatschappelijke daad. Dit is het bewijs dat ‘het systeem’ niet onvermijdelijk is. We hebben de kracht om zelf iets te creëren dat functioneert, veilig is, lokaal draait en door ons beheerd wordt.

En dat elke leerling na vijf minuten beseft:

“Wacht… dit kan dus gewoon? En het zou eigenlijk moeten!”

De strijd voor digitale autonomie is de strijd voor vrijheid in de 21e eeuw. De overheid wil ons gps-tracken. Big Tech wil ons data-tracken. Wij? Wij bouwen een vluchtweg.