Dag Europa, je ziet er nog altijd indrukwekkend uit…. op papier.
Mooie verdragen, blinkende vlaggen, plechtige verklaringen over vrede, solidariteit en duurzaamheid. Maar als je beter toekijkt, merk je dat het gelaat verslapt is. De spieren zijn weggeteerd. De geest wat wazig. Jonathan Holslag noemt het zonder omwegen: de pijlers van je welvaart zijn rot. En dat voel je. Ook gisteren in De Afspraak was de pandoering niet mals!

Je wil tegelijk de wereld redden, gas besparen, iedereen geruststellen en vooral niemand tegen de schenen schoppen. Dat lukt dus niet meer. Rusland houdt je in een wurggreep via energie, China eet, al een tijdje, je industrie op met een glimlach, Amerika kijkt intussen naar binnen. En jij, Europa, blijft eindeloos vergaderen over wat je moet doen en naait jezelf een verlammende politieke correctheid aan.

Wie dat allemaal van op afstand bekijkt, zou haast medelijden krijgen. Ik zeg wel haast.
Echter ik woon hier. Ik geef hier les. Ik betaal hier belastingen. Dus ik heb geen zin in medelijden. Ik wil dat je wakker wordt. Want de wereld is niet stil blijven staan.

Xi Jinping bouwt zijn Nieuwe Zijderoute niet alleen met spoorlijnen en havens, maar met invloed. Europese poorten zoals Piraeus zijn al in Chinese handen. Achter elke investering schuilt een strategisch belang. Europa, jij verkoopt je toegangspoorten terwijl je denkt dat je nog aan het stuur zit.

Poetin speelt zijn energie-poker met een grijns. Hij weet dat jouw afhankelijkheid zijn macht is. Maar het is meer dan gas: het is wrok. Een wrok die zich voedt met jouw zwakte, jouw verdeeldheid, jouw morele hoogmoed. En intussen bouwt hij aan een narratief waarin het Westen decadent is — en dat narratief vindt gehoor, ook buiten Rusland.

Afrika verliest zijn zonen aan jouw belofte. Jongeren trekken weg, op zoek naar kansen die hun eigen continent niet biedt. Het beeld van het continent van melk en honing blijft blijkbaar werken als honing op beren. Maar Europa kraakt onder de instroom, niet omdat migratie op zich fout is, maar omdat jouw systemen niet meer kunnen dragen. Je hebt geen plan, geen visie, geen ruggegraat. “Wir shaffen das”, was dé kernzin voor die ongebreidelde naïviteit.

En het Midden-Oosten? Dat stuurt zijn zonen opnieuw naar Europa, niet met zwaarden, maar met dromen, trauma’s en soms met woede. Een nieuwe versie van de Kruistochten, maar deze keer zonder banieren. Jij, Europa, moet kiezen: ben je vesting of brug?

Vlaanderen, jouw kleine maar eigenwijze kind, spiegelt zich intussen in dezelfde slaperigheid. We discussiëren eindeloos over postjes, over wie wat krijgt, over het behoud van een veel te gulle overheid en een veel te vet politiek apparaat. Terwijl de wereld buiten in een hogere versnelling schakelt, staat Vlaanderen in neutraal te draaien, wachtend op een signaal dat niet meer komt. België, hét zinnebeeld van immobilisme geworden, zal dra weer op apegapen liggen en in onvrede uit mekaar gaan. De vetpotten zijn op maar slechts weinigen die dat willen inzien! Partijpolitieke spelletjes ten voete uit maken België als voorbeeld van hoe het met Europa zal vergaan!

En ondertussen wijst alles dezelfde kant uit: macht verschuift. Poetin speelt zijn energie-poker, Xi Jinping lacht in zijn vuistje, Trump doet zijn eigen dansje op het wereldtoneel, en wij geloven dat een Green Deal zonder industrie, zonder visie en zonder kennis ons gaat redden. Frans Timmermans mag dan wel poëtisch over klimaattransitie spreken, maar in de praktijk lijkt het beleid meer op een verrottingsstrategie dan op vernieuwing. Ursula von der Leyen blijft glimlachen terwijl ze op een krakend schip staat.

Toch wil ik niet in misantropie blijven hangen. Dat pad ken ik te goed. Na De Tiende Plaag weet ik: cynisme is een val. Wie alleen nog klaagt, verliest de lust om te bouwen. Dus zoek ik naar wat nog kan.

Wat kan? Wel, alles wat we ooit zelf in handen hadden. Kennis. Vakmanschap. Energie. Participatie. Niet de lelijke woorden uit partijprogramma’s, maar de fundamenten van een samenleving die zichzelf kan dragen. We moeten durven zeggen dat Europa minder naïef moet worden, dat Vlaanderen zijn buikriem zal moeten aanhalen, dat solidariteit enkel standhoudt als ze ook slim is.

We moeten opnieuw strategisch leren denken. Niet alleen over klimaat, maar over macht. Over grondstoffen. Over digitale infrastructuur. Over onderwijs dat niet alleen vormt, maar wapent. Over industrie die niet verdwijnt, maar vernieuwt.

Ik weet dat het kan. Zo mocht ik zes jaar lang mee op het toneel spelen. In een tijdsgewricht waarin China State Grid haar greep op onze infrastructuur wilde versterken. Geen barricades of geen slogans, maar gedragen debatten, kritische vragen deden het tij keren. Mijn vast vastberaden geloof in transparantie werkte inspirerend. Macht is niet alleen een kwestie van geld of omvang, maar van inzicht en volharding. Als zelfs ik dat op lokaal niveau kan, dan kan het ook hier, in Vlaanderen, in Europa.

Het is tijd dat we onszelf weer leren regeren, niet vanuit slogans, maar vanuit inzicht. Onderwijs, energie, industrie, bestuur; die vier woorden volstaan om een koers te tekenen. Geen Green Deal op steroïden, maar een redelijke, realistische toekomst waarin we weten wat we doen.

Op mijn leerlingenblog, geografie.classy.be, schrijf ik hetzelfde verhaal in de taal van jongeren. Zij zijn de nieuwe kiezers, de generatie die straks beslist of Vlaanderen en Europa terug koers krijgen. Daar leg ik uit wat Holslag bedoelt, wat macht is, hoe handel en energie ons lot bepalen. Want als je zestien bent, kun je al leren zien hoe systemen werken.

Maar hier, op marcgroet.com, wil ik het zo zeggen: Europa, het is tijd om de spiegel vast te pakken. Niet om te klagen, wel om te herbeginnen. Je hebt alles nog wat nodig is: kennis, geschiedenis, cultuur, redelijkheid. Gebruik ze!

Laat Vlaanderen het voorbeeld geven. Toon dat een kleine regio met gezond verstand en visie meer kan dan een groot systeem vol uitstelgedrag.

De wereld is in transitie — maar dat is geen ramp, het is een uitnodiging. Een uitnodiging om opnieuw koers te kiezen. Om niet langer te drijven, maar te sturen.

Dag Europa. Word wakker. [aub]