2 jaar geleden stond het nieuws bol van de mogelijke inmenging van een Chinees staatsbedrijf in ons distributienet. Na het afspringen van deze deal restte de hamvraag:

Waar halen we nu het nodige geld vandaan?

Er lag immers meer da 600 000 000 euro op de tafel!

Wel.. op 21 december mogen de gemeentes kiezen voor een voorstel zonder alternatief.

Wat is de insteek van dit voorstel?

1. Alle financieringsintercommunales houden op te bestaan en dragen hun saldi/aandelen over aan Eandis. Waarde 1 300 000 000 euro én het net blijft in Vlaamse handen. Dit zijn de oa befaamde Publi-T en PubliGas aandelen.
2. Er komt een nieuw “hernieuwbare stroomvehikel” Zefier genaamd, waarin alle groene initiatieven kunnen worden ondergebracht.
3. Gemeentes behouden hun dividendenstroom, dus verandert er voor hen niets op financieel gebied althans.

Via info-avonden werden alle gemeenten  correct op de hoogte gebracht. Deze sessies zijn prima aangepakt en geschreven in de optiek een ja te verkrijgen. Prangende vragen, gesteld door het publiek worden netjes geparkeerd op een, onvindbare, FAQ-pagina van de netbeheerder. En als er al ter plaatse wordt geantwoord, is dat vaak een grondig, doch moeilijk te verifiëren antwoord.

De beloftes naar de toekomst toe zijn gevaarlijk. Bijvoorbeeld: Wij beloven de lokale autonomie zo goed mogelijk te respecteren. Wat kan je daar nu op inbrengen? De belofte is mooi, het antwoord is goed, maar is … eigenlijk een lege doos!
( nvda; en als je ze laat doen een doos van Pandora! )

Ik noteerde vragen als daar zijn:

• Wat met de warmtenetten die nu onder Warmte@Vlaanderen vallen?
• Wat met de energiebesparende maatregelen zoals verledding, isolatie; onder welke constellatie vallen die?
• Waarom is er geen alternatief of tweede keuze?
• Wat met de lokale verankering van kleinere projecten?
• Is de put van groenestroomcertificaten nu effectief weg? Er wordt nog voor minstens 10 jaar verder “geschept” ( cfr zonneparken )
• Wat met de autonomie van iedere gemeente als er nog maar 15 grote steden besturen en beslissen?
• Waarom blijven de Limburgse financieringsintercommunales ( oa Numha ) buiten schot?en mijn prangende vragen hier nog eens bovenop:
• Waarom impliceert deze keuze ook automatisch de fusie Eandis-Infrax tot Fluvius?
• Hoe levensvatbaar is Zefier als je weet dat hier belangenvermenging heerst. Grote spelers weten snel wanneer een gemeente denkt over een lokaal energiepark.
• Wordt door deze operatie de stroomfactuur van de burger structureel goedkoper? ( niet dus! )

In 2013 liet ik al optekenen tegen het voorstel van toenmalig minister VandenBossche om Eandis en Infrax te laten fusioneren. Toen verhielden deze partijen zich als de Rolling Stones en the Beatles. Gemeenten konden uitkijken om op 9 nov 2019 een keuze te maken om voor 1 van de netbeheerders te kiezen. Nu deze datum angstvallig ( voor 1 van de 2 toch ) dichterbij komt, is met dit voorstel hun grootste angst weg! De grootste zal de grootste blijven én nog eens een monopolie verwerven op de koop toe. Steven Stevaert zaliger zou zich omdraaien in z’n graf.

Bij de eerste vergadering die uiteindelijk leidde tot het voorstel om een Chinees staatsbedrijf aan te stellen als partner poneerde ik de stelling om de Vlaamse burger via coöperatieven de kans te geven méé in te stappen. Het werd die 1ste sept 2015 weg gelachen en snel aan de kant geschoven. Vlaanderen zou hier te ‘arm’ voor zijn!??  Dit jaar is er een obligatie uitgeschreven in datzelfde ‘arm Vlaanderen’. In een wip en een knip was de 100 000 000 euro opgehaald en moest in allerijl de inschrijvingen worden stopzetten. ( lees hier ). Arm? mon oeil on dit en francais. Diezelfde datum de start van mijn queeste die uiteindelijk resulteerde in het afwijzen van de Chinadeal op 8 okt 2016 in de Ghelamco-arena.

Toegegeven; voor dit dossier is men nog beter, nog meer voorbereid dan toen. Het maken van fouten heeft als doel beter te worden. Aan mij, sta ik alleen dan?; om minstens zo goed voorbereid te zijn.

Waarom koos ik de eyecatcher ‘dexeandis’?

Deze oplossing of voorstel komt als een “deus ex machina”. Ze is van hogerhand opgelegd, met de boodschap “te nemen, niet te laten”. De schijn wordt weer gewekt dat alles in kannen en kruiken en hollen is. Gemeentes lopen achter de feiten aan en het in vraag stellen lijkt geen zin te hebben ( zie ook, Dag Geert.. ). Het is namelijk een samenraapsel van ideeën uit visieteksten van alle grote nationale partijen, lees diverse ministers. Dus waarom er niet voor gaan? Je zou verdorie in je eigen voet schieten.

Ik nam de moeite deze teksten ook te lezen. Tussen de regels een roep naar lokale autonomie en decentrale productie, maar … de praktijk van dit voorstel echter is anders. De poort voor de grote jongens, slechte geesten lezen Electrabel’s dochters, staat wagenwijd open. Men belooft wel de kleinere ( Veolia, Beauvent, Campina ea ) een eerlijke kans te geven. Een antwoord dat we niet kunnen verifiëren en waarbij enkel de toekomst het kan uitwijzen. Maar wees eens eerlijk…  zijn die banden tussen Eandis en Electrabel nu finaal doorgeknipt?

Het doet mij denken aan de crisis bij Dexia waarbij de slechte verkassen we naar een nieuw vehikel. Vandaar deze woordspeling, voor de rest houdt de vergelijking op. Bij Eandis is er geen crisis in tegendeel zelfs.

De goede aandelen, de gegarandeerde opbrengsten van de Publi-aandelen, die gaan naar Fluvius. Fluvius, wat is dat? Ja wen er al maar aan. Het is  de fusie tussen Infrax en Eandis. Di zit mee in het pakket. Op zich is daar niets mis mee; er van uitgaande dat die som besteed zal worden voor de nakende uitdagingen zoals het slimme meterverhaal en omschakeling naar hoogcalorisch gas. Dus deze operatie is voor Eandis nog beter dan de China-deal! Het is haast een verdubbeling van waarde, van 600 miljoen naar 1,3 miljard.

Een voorstel met enkel voordelen lijkt het wel!

Welke eerlijke kans krijgt het idee van Zefier, het groen vehikel? Krijgt deze entiteit de taak ‘bad bank’ te zijn? Als we kijken naar de oprichters en hun achtergrond zit er alvast een gevaar in voor belangenvermenging? In se is er al geen ‘level playing field‘ voor de spelers op het gebied van groene stroom productie. Het is eerder het spelbord Monopolie waarbij er een groot deel van de vakjes bezet zijn. “Schuif mee aan het spel en betaal vooral.” Het Zefier verhaal lijkt van bij aanvang eerder een doodgeboren kind, een doelbewuste verrottingsstrategie om het verhaal van duurzame energie als ongeloofwaardig teen overkomen. Hoe zien we de lokaal verankerde projecten een plaats krijgen als er overnameplannen zijn bij de grote jongens? Als de regering(en) ‘lokaal verankerde’ projecten, zoals in Duitsland, willen stimuleren moeten ze dan ook een duidelijke kans krijgen. Hoe zien de gemeenten hun betrokkenheid in projecten die op hun grond gebeuren dan nog gewaarborgd? Lees in dit kader zeker onderstaand opiniestukje van de Tijd.

De grote boodschap van dit verhaal is het inspelen op de publieke opinie. De factuur voor de burger zal gaan zakken door het schrappen van mandaten, deels door het schrappen van de financieringsintercommunales, deels door 1 netbeheerder te maken waarbij kosten worden geconsolideerd. Maar zoals een oud⁻directeur van BBL me ooit influisterde: ” Ik heb in heel mijn leven nog nooit geweten dat een monopolie aanleiding gaf tot prijsverlaging “, blijf ik nu ook achter met dat gevoel dat

onze energieminister met een kluitje het riet wordt ingestuurd. Een pyrrusoverwinning kan je haast niet beter uitleggen! De stroomfactuur voor de burger zal eerder een symbool dan een euro zijn!

Het tij is nog te keren, de gemeenten moeten zich nog beraden en beramen. Laat ons hopen dat iedere verantwoordelijke mandataris en in eer en geweten het dossier met z’n voordelen, maar ook met zeer nare neveneffecten ( monopolie + betonnering initiatief ) zal bestuderen, zijn bestuur informeert en dan beslissen mag.

Er is een beter voorstel!

1. Kantel alle publi-T en publi GAS aandelen in bij Fluvius
2. Maak van Zefier een echt rollend fonds zonder belangenvermenging van de netbeheerder / Electrabel op maat van de lokale initiatieven.

Dat laatste kan dan door burgers beter begrepen worden en geeft ook sneller een breder draagvlak voor deze initiatieven, in zonderheid de lokale coöperatieven. Geloof in het werk dat al gebeurd is. 

Lees in dit verband zeker ook

• Waarom torpedeerden de Antwerpse gemeenten dit voorstel?
• Dit opiniestuk in de Tijd over een eerlijke kans voor de lokale coöperatieven

noot:
Deze post is deel 1 van een energietrilogie te zijn.
Deel 2 is het niet voeren van een kerntakendebat
Deel 3 is het ontstaan van een tweestromenland